Şüphe - Beyazperde.com eleştirisi : Şüphe

"Şüphe, katiyet kadar güçlü ve destekleyici bir bağdır."

Şüphe'nin ilk sahnesinde Peder Brendan Flynn (Philip Seymour Hoffman), denizde ıssız kalmış, Tanrı'ya inancını yitirmeye hazır bir denizcinin hikayesini anlattıktan sonra, vaazını bu sözlerle bitiriyor. Peder Flynn'ın Katolizmin, hatta organize dinin bile çerçevesini aşan bu evrensel yorumunun anlamı nedir?

Şüphe, zor zamanlarda bilinmeyen üzerine duyduğumuz korkunun inancımızı sorgulaması, ne kadar zayıf ve aciz olduğumuzu kendimize hatırlatmamız sayesinde alçakgönüllülüğümüzü ortaya çıkardığı için destekleyici bir bağ mıdır? Yoksa en zor durumda bile inancımızın sarsılmasına rağmen kişisel kanaatlarımıza bağlı kalmamızla daha da kuvvetlenmemize olanak kılan bir güç müdür?

Şüphe'nin ilk perdesinde seyirci olarak Peder Flynn'in bir din adamına garip özellikler sergilemesini izliyoruz. İlk olarak St. Nicholas Katolik okulunun tek siyahi öğrencisi Donald Miller'ın (Joseph Foster) peder olmayı arzuladığını itiraf ettikten sonra Peder Flynn, Donald'a yarı çıplak bir kadın figürünün mıknatıslarla dans ettiği bir oyuncak armağan eder. Çocukken katolik okuluna gitmedim ama din adamı olmak istediğini belli eden her öğrenciye bu tür bir oyuncağın hediye edilmesinin standart olduğunu sanmıyorum.

Zaman ilerledikçe Peder Flynn'in Donald üzerine olan olağandışı ilgisini gözlemliyoruz. Kamera, Peder Flynn'in efemine uzun tırnaklarına, şüpheli mimiklerine odaklanıyor. Milyonluk Bebek ve Gran Torino gibi Clint Eastwood filmleri haricinde son on yılda çekilmiş bütün Hollywood filmlerinde görünen her Katolik pederin çocuk tacizcisi olduğu klişesini akılda tutarsak, bu durumda Peder Flynn'e olan şüphelerimizin tek cevabı var: Peder Flynn, Donald'ı cinsel bakımdan taciz ediyor.

St. Nicholas'ın en katı ve dogmatik rahibesi Aloysius Beauvier (Meryl Streep), saf ve temiz ruhlu genç Rahibe James'in (Amy Adams) Peder Flynn etrafında oluşan bazı ilgi çekici olayları dikkatine sunması sonucunda seyirci ile aynı sonuca varıyor. Fakat ikinci perde süresince gerçek ve spekülasyon arasındaki çizgi giderek inceliyor. Peder Flynn'in gizli kimliği üzerine olan inancımız sorgulanıyor ve katiyet, şüphe ile yer değiştiriyor.

İşte iki tarafın da aynı oranda mantıklı bir açıklama ile seyircinin kafasını karıştırdığı ikinci perde, filmin en güçlü yanı. Peder Flynn'ın ve yürek burkan bir sahne sonucunda çocuk Donald'ın kimliği hakkında öğrendiğimiz bazı gerçekler, bu karmaşık duruma giderek daha objektif gözlerle bakmamızı sınıyor.

Şüphe'yi aynı isimli oyunundan beyazperdeye uyarlayıp yöneten John Patrick Shanley, bir an olsun bile seyircisine kolay cevaplar vermekten kaçınıyor ve kendi inançlarımızı sorgulamamıza olanak kılıyor. Filmin üçüncü perdesinde bazı kesin sonuçlara varmamıza rağmen fazla teatral olsa da önemli final repliği gerçek üzerine olan kuşkularımızı halen beynimizin arkasında tutuyor, en başarılı dramaların yapması gerektiği gibi. Shanley, çoğunlukla senaryoya ve oyunculuğa ağırlık verse de, efsanevi görüntü yönetmeni Roger Deakins ile etkileyici ve tutarlı bir görsel palet oluşturuyor, her ne kadar bazı yerlerde kullanılan dutch angle'lar (Kameranın yamuk açıdan çekmesi) yaratılmaya çalışılan dezoryantasyon için fazla bariz bir seçim olsa da.

Şüphe'nin oyuncu kadrosu mükemmel. Başı çeken Meryl Streep, girdiği her odanın ısısını sadece varlığıyla 50 derece soğutan katı Rahibe Beauvier ile son yirmi yıl içinde neden on beş kere Oscar'a aday olduğunu bir kez daha hatırlatıyor. Philip Seymour Hoffman ve Amy Adams, Peder Flynn ve Rahibe James için yerinde seçimler.

Donald'ın annesi rolünde Viola Davis, tek sahnesiyle verdiği unutulmaz performans ile Şebeke filmindeki benzer bir tek sahne ile Oscar kazanan Beatrice Straight'in peşinden gidecek gibi. İlginçtir ki bu sene yine Şebeke'den beri ilk defa kaybettiğimiz bir oyuncu en iyi yardımcı oyuncu Oscar'ını kazanacak (Heath Ledger-Kara Şövalye ve Peter Finch-Şebeke).

Şüphe, yılın en başarılı, etkileyici ve düşündürücü dramalarından biri.