Hakikat Şeyh Bedreddin - Beyazperde.com eleştirisi : Şeyh Bedreddin öğretisi... Hakikat

Bir yerde zulüm ve haksızlık varsa hak ve adalet arayışı başlar. Hakikat Şeyh Bedreddin filmi de 1400’lerde başlayan bu hak arama mücadelesinin bir şekilde günümüze uzanan sürecini anlatıyor. 1300’lerin ortası ve 1400’lü yılların başında yaşamış Şeyh Bedreddin’in öğretisine ne taraftan bakıldığı çok önemli. Bazıları Osmanlı’ya isyan eden bir asi olarak görür, bazıları da zulme karşı halkın yanında yer alan, halkı örgütleyen bir düşünce adamı olarak. Bu filmin düşüncesi onun yanında yer almakla başlıyor. Şeyh Bedreddin o karmaşık ortam içerisinde kendisine yol arkadaşları da ediniyor. Onun sağ kolu Börklüce Mustafa daha savaşçı bir kişilik. Hristiyan ve Yahudilerin de aynı tanrıya inandığını söyleyen (o dönemde büyük söylem) ve Bedreddin’in denetiminde saraya kafa tutan Börklüce Osmanlı tarafından İsa gibi çarmıha gerilir.

Torlak Kemal ise gerçek adı Samuel olarak bilinen ve Osmanlı yönetimine isyan eden Yahudi olarak anılıyor. Şeyh Bedreddin’in bir öğretisi olarak günümüze kadar gelen ve Nazım Hikmet’in 1934 yılında Bursa Cezaevi’nde başlayıp 1936 yılında bitirdiği Şeyh Bedreddin Destanı’nda Ahmet’in Hikayesi olarak yer alan bölümden esinlenen film, bir anlatı şeklinde günümüze kadar uzanıyor. Ahmet de bu isyan hikayesini dinleyip etkilenen; öğretiyi alıp yollara düşen küçük bir çocuk olarak karşımıza çıkıyor. Şeyh Bedreddin’in namını başlatan biraz da Nazım Hikmet’in yazdığı destan oluyor.

Film kronolojik bir anlatım sunuyor doğal olarak. Yani Şeyh Bedreddin öğretisiyle biraz sert bir şekilde harekete geçen Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal’in icraatlarını anlatıyor. Filmin minimal dokusuna uygun yaratılan dekorlar ve kostümler, özellikle şaşaalı anlatımdan uzak duran planlar filmin anlatısına gayet denk duruyor.

Film iki zamanlı bir anlatım sunuyor, birisinde Bakır’ın Ahmet’e anlattığı hikaye var diğerinde Şeyh Bedreddin’in zamanı. Film Şeyh Bedreddin’i daha geri planda incelerken; Börklüce ve Torlak’ı daha yakın bir markaja alıyor. Özellikle de savaşçı ruhuyla öne çıkan Börklüce’yi… Filmin özellikle son yarıda daha fazla ivme kazandığını, üç halk kahramanının hazin sonunu hazırlayan sahnelerin oldukça yürek burkucu olduğunu söylemek mümkün. Şeyh Bedreddin idam edilirken bedeninin fani ama fikirlerinin kalıcı olduğunu söylüyor ve bu filmi izlerken bunun mümkün olduğunu bir kez görüyoruz. Bu tarz hikayeler zulme dayalı, halkın varlık ve iradesini neredeyse yok sayan, her şeyi kendine hak gören yönetimler karşısında vücut bulan hikayeler. Nazım Hikmet’e bile bir destan yazdıracak arka planlar barındıran bu yaşamları beyaz perdede daha fazla görmek isteriz. Çünkü tarih tekerrür ediyor ve olaylar üç aşağı beş yukarı farklı şekillerde tezahür ediyor. O yüzden bu naif anlatımlı ama büyük sözler barındıran filmi izlemenizi öneririm.