Eraserhead eleştirileri

film izlemenin ötesinde farklı bir deneyim diyebilirim bu filmi anlatmak için. sinema sanatında kesinlikle doruklarda ve bir başyapıt. size aktaracağım okumayı ise bir internet sözlüğünden aldım. okumayı yapan kişinin bu "bilinçaltı çözümlemeleri" nasıl derlediğini ise bilmiyorum; ancak çözümlemelerin derin bir psikiyatri bilgisi ve freudyen bakış açısı barındırdığını görüyorum. önce filmi izleyip, ardından okumayı dikkatlice incelemenizi ve ardından filmi tekrar izlemenizi, ancak filmi bu tekrar izleyişinizde bir taraftan o sahneyle ilgili analizi bu yazının içinden bularak ilerlemenizi tavsiye ediyorum.
ALINTI:
benim oedipal üçgenin insan üzerindeki baskısının ve arzunun * elde tutulamazlığının altında ezilen bir adamın karar aşaması olarak izlediğim filmdir. film oedipal dramayla açılışını yapar, kahramanımızın kendisiyle özdeşleştiği, bir o kadar başka biri olmak istediği tanrısal yaratıcılık diyarında yaşayan adam* tarafından bir cenin figürü gönderilir. benim tanrısal yaratıcılık diyarı diye adlandırdığım yer baba’nın kanununun* geçerli olduğu, yaratılan ceninin geliştiği uzayda bir bölge olarak görülmektedir. --- spoiler --- filmin ilerleyen sahnelerinde göreceğimiz gibi henry’nin başkaldırısı bu dünyayı yok edecektir. --- spoiler --- olayların gelişimine hakim, her şeyin başlatıcısı bu fallik babadan, bir anlamda henry’nin baba olduğu zaman dönüşeceği kişiden sonra üçgenin öteki ucunu, anneyi görürüz. henry kız arkadaşının evine çağrıldığında evdeki anne figürü henry’ye sarkar, henry’nin bu durum karşısındaki tavrı çekimserdir, ürker, annesiyle ilişki kurarsa onu hadım* edeceğinden korktuğu baba figürü hem tanrısal bir varlık olarak en yukarda hem de bulundukları odanın biraz ilerisinde durmaktadır. evdeki pısırık baba kızı hamile bırakılmış bir babanın sahip olacağı hiçbir tavrı benimsemez, orada sadece babalığın varlığını göstermek için bulunmaktadır. filmin içeriğini karar alma olarak yorumlamama sebep olan sahne anne, kızı ve henry arasında geçen konuşmadır. annenin dediğine göre ortada doğmuş bir şey vardır yalnız henüz çok küçüktür ve ileride bir bebeğe benzeyip benzeyemeyeceği kuşkuludur. burada kız atılır ve küçük de olsa onun bir bebek olduğunu söyler. bu cümle kürtaj karşıtlarının cenin için “henüz bir bebek olmasa da o bir varlık” demeleriyle benzerlik göstermektedir. tekrar başa filmi kız arkadaşının hamile olduğunu öğrenen ve kürtajla evlilik arasında kalan, bir karar vermeğe çalışan bir adamın bilinçaltında gelişenler olarak seyredebilir miyiz? ben böyle yapmayı seçtim. henry kız arkadaşının doğurduğunu öğrenince burnundan kan gelir, kendisi evet derken vücudu kürtajı onaylıyor gibidir. filmin içinde kesilen el yapımı minik tavukların kürtaj sonrası kanama benzeri bir kanama geçirmesi de henry’nin içinden geçirdiği bu isteğin dışavurumudur. karar verene kadar henry’nin bocalaması tatilde olmasıyla pekiştirilir. henry bir karar alana kadar bütün hayatı askıda kalacaktır. evlilik hayatları boyunca karısı bir yok olup bir geri gelir çünkü henry bilincinin yönettiği dünyasında henüz evlenme kararı alamamıştır. evdeki, ceninin biraz büyümüş, biraz ucube hali yaratık da hem ne yapacağına karar veremediği çocuğu hem de kendi babasıyla olan ilişkisinin bir simgesidir. bu durum yetmezmiş gibi henry kadın ile ne yapacağını da düşünmektedir ve asla yakalanamayacak olan arzu nesnesi değiştikçe değişir. bir yanda hayatına bir sokup bir çıkardığı, onun için artık çekiciliğini kaybetmiş kız arkadaşı vardır ve henry açık bir şekilde onun kendisini hadım edeceğinden korkmaktadır. bu sebeple postadan gelen penisi ya da spermi simgeleyen varlığı ondan gizler. evlerinin içindeki küçük evimsi dolapta bu varlığı onun gözlerinden saklar. dolap henry’nin iç dünyası, kimseyi sokmadığı kişisel özgürlük alanıdır. ikinci kadın ise asla ulaşılamayan, asla kirletilemeyen fallik anne imgesidir. bu kadın evin tek sıcak köşesi olan kaloriferin, benim okumama göre koruyucu anne rahminin içinde yaşar ve üstüne düşen spermleri ezer, çünkü kirletilemez meleksi bir varlıktır. henry’nin hep kavuşmak istediği ama baba’nın kanunu’nun ona yasakladığı meleksi anne figürüdür bu ve ona şarkısında cenneti ve cennetin içinde kendini vaad eder. henry’nin kendisini eksik hissettiği diğer kadınların tersine bu kadın ona hep arayışında olduğu tamlığı sunmaktadır. üçüncü kadınsa henry’nin elde etse de ona bağlı kalmayan, sürekli başkasının elinde olan ve bundan dolayı çekiciliği artan kadındır ki henry bütün cinsellik istediğini bu kadınla bir sperm havuzuna dalarak tatmin eder. bu kadınla birleşmesi onu tekrar oedipus kompleksinin içine çeker. belirsizleşen arzu nesnesi tanrısal yaratıcılık diyarını gözlemekte, yaratılması muhtemel başka bir çocuğun çekirdeğine bakmaktadır. baba’nın hakim olduğu bu dünyanın korkusundan henry annenin koruyucu rahmine sığınır ve burada babasıyla özdeşleşmesi had safhaya varır. kendi kafası patlar ve ortaya geleceği belirsiz çocuğunun kafası çıkar. henry'nin kafası kan içinde boğulur bu babanın düzeninin yıkılmasının ilk aşamasıdır. bundan sonra henry babasıyla olan çekişmelerinin tehdidindeki başka bir baba oğul ilişkisini reddedecektir. babası olmak istemez bu yüzden baba olmak da istemez. ana rahminden fantazisinde kurduğu evlilik hayatına döner dönmez hadım edilme korkusuyla iç dünyasına kapattığı penisini ya da spermini özgür bırakır. varlık aile ağacının üzerinden geçer ve özgürleşir. kararını verip özgürleşen henry de gidip ceninin kundağını açar, kundak açıldığında bebeğin içini görürüz. --- spoiler --- henri kozamsı kundaktan aslında kendini özgürleştirmiştir. ceninin organlarının deşip onu öldürdüğünde tanrısal yaratıcılık diyarı patlar, babasının düzeni artık yıkılmıştır. onun emirlerinden kendisini azad etmiştir ve artık babasının kendisini hadım etmesinden korkmamaktadır. kürtaj kararı alınmış, cenin doğmadan öldürülmüştür, babalığın reddedilmesiyle babası gibi olmanın korkusu da ortadan kalkmıştır. henry bu kararın ve babanın baskısının artık bulunmamasının rahatlamasıyla hayalinde kendini tam bir varlığa dönüştürecek annesiyle rahimde tekrar birleşir. sarılırlar, beraber olmalarını engelleyecek, aralarına girecek bir baba baskısı artık bulunmamaktadır. --- spoiler ---

onun filmleri hep böyle işte.

izlersin ve film biter. henüz kafanda soru işaretleri belirmemişken dinginlik ve bir hüzün hissedersin içinde. bir iki dakikan öylece, susmuş, biraz da mutsuz geçer. kendine gelmen güçtür sanki bu sessizlik bittiğinde herşey hallolacak sanırsın aslında yanılırsın. işte tam bu dakikadan sonra başlar maceran uzunca bir süre bitmeyecek olan.

"Sıradan olmamak için her yol mübahtır" gibi bir anlam çıkıyor bu filmden.. hiçbirimiz farklı gezegenlerden filan kaçıp gelmedik dünyaya.. sonuç itibariyle hepimizin farklı özellikleri var.. fakat aynı sıradanlıklara da sahibiz bireyler olarak.. bu durum filmler için de geçerli.. birçok etkili filmde "sıradan" insanların hayatları anlatılır.. fakat bu durum o filmlerin "sıradan" olduğunu göstermez kesinlikle.. cannes, berlin, venedik film festivallerini örnek gösterebilirim.. bu festivallerde ödül kazanan filmlere, istisna filmler tabiki vardır, "sıradan" diyebilmek oldukça zor olsa gerek.. sonuç olarak "özgün" olmak ile "tuhaf" olmak birbirine karıştırılmamalı.. filme gelecek olursam ilk 15 dk oldukça merak uyandırıcıydı ve oluşturduğu atmosfer etkiliydi.. fakat daha sonrası çok sıkıcı.. anormal davranışlar, tuhaf durumlar vs.. finalde adam bebeğin üzerindeki yırtarken, inlemeyle karışık ağlaması etkiliydi.. genel olarak düşündüğümde ne iyi ne de kötü bir film.. bir iki sahnesi etkili olan, tuhaf ve genel olarak vasat bir film.. 5/10

Bir şaheseri bir deli yapsaydı o şaheser Eraserhead olurdu. Gerek atmosferi, gerek anlatım tekniği, gerekse verdiği tarif edilmesi zor etkisi olsun her anlamıyla şaheser. Eşi benzerini bir daha göremeyeceksiniz. David Lynch'in bana kalırsa en iyi filmi bu. Hayatınızda bir kez de olsa bu filmi izleyin.

"a dream of dark and troubling things"dir bu filmin tagline'ı. filmin gayet hakkını veren bir açıklamadır. tıpkı rüyalar gibi çözmenin, kurgu ya da mesaj aramanın alemi yoktur bu yüzden. lynch bizi uyutup bir kabusu hissetmemizi ister ve başarır. filmdeki her obje, her ses, her unsur hatta her diyalog kesinlikle rahatsız edici. aslında kabustan da öte, karabasan etkisi yaratıyor bu film bende. vücut uyuyor ama zihin sınır tanımadan saçmalıyor. hayal olduğunun farkına varılıyor ama uyanılamıyor. ki bunun somut bir örneği olarak filmin ilk karelerinde de henry ağzını açar ama sesi çıkmaz, gözleri açıktır ama hereketsizdir. tam bir "fake wake" tasviri.. teknik açıdan da ses ve imajları yapıldığı yılın imkanlarına göre hayli başarılı. hatta makyaj ve maketler o kadar inandırıcı ki (yazan oldu mu bunu bilmiyorum ama) stanley kubrick lynch'in o bebeği nasıl yaptığını çok öğrenmek istemiş. hatta para bile teklif etmiş ama vermemiş sırrını lynch.. tıpkı her lych filmi gibi metaforlardan yola çıkılarak burada sayfalar dolusu çözümlemesi yapılabilir ama bence gereği yok. vermek istediği hissiyat çok daha önemli ve bunu başaran bir film eraserhead. 8/10

Lynch in en ağır filmi.Sindirmek,algılamak her bir kareden diğerine atlamak çok çok zor hatta bazı yerlerde imkansız.Lynch in hayalgücünde gezmekten başka bir şey değil.Sürrealizmin doruklarında bir film olmuş eraserhead.Çok çok farklı olmasından ve hiç unutulmayacak sahnelere sahip olmasından dolayı herkesin bir kere izlemesi gerektiğini düşünüyorum yoksa senaryosu filan tartışılacak bir film değil.

David Lynchden eşine az rastlanır, mükemmel görsel öğelerle bezeli, sıradışı bir film...

rüya gibi bir film.siyah beyaz olması çok anlamlı.garip ama aynı oranda etkileyici bi anlatım.david lynch'in aldığı bursla çektiği ama inanılmaz bir olgunluk ve hayal gücü gerektiren bir rüya.sürekli rahatsız eden bir sesle diken üstünde umutsuz bir hikaye...bir bakıma david lynch'in kendisi...1-kendisi de filmdeki gibi endüstri bölgesinde büyümüş. 2-onun da o yıllarda saçları kabarıkmış. sinema tarihinin gölgede kalan cevherlerinden...izlemeyi sadece gerçek sinemaseverler hakediyor.onlar için "eraserhead"...

iki senedir arsivimde duruyor hala izlemeyemedim.. birkac sefer actim altyazisi bozuk diyerek kapattim.. 5kb altyazi mi olur.. mutlaka bir yanlislik olmali.. kesin altyazisi problemli canim.. yoksa iki senedir izlenmezmiydi..
(izlemeye cesaret edemiyorum demeye cekindigim cok mu belli oldu?)

Lynch’den unutulmayacak bir klasik!Atmosferi ve basroldeki oyuncu sayesinde gerilimi tavan yapıyor.Bulun ve izleyin, pisman olmayacaksınız.

David Lynchin bu ilk uzun metrajında çocuk korkusunu oldukça karanlık(Tarkovskynin stalkerının ilk yarısını hatırlatan) bir şehir ve atmosferde altmetinlerle anlattığı filmin sonuna doğru tuhaflıkların tavan yaptığı kabus niteliğinde bir film.Filmi seğredince aklınıza gelen ilk şey Lynchin üniversite yıllarında sevgilisinin hamile kaldığını ve yaşadığı korkuyu filme aldığı yönünde, kesinlikle her zevke hitap etmiyor hatta iflah olma bir lynch hastası değilseniz uzak durun derim. Denildiği gibi dahilikle delilik ince bir çizgidir lynch bu eserinde çizginin karşı tarafında bayağı kalıyor o yıllarda bu filmi seğreden bir psikolog olsam lynch gözlem altına aldırırdım.

Sembolik anlatımın tavan yaptığı, fantastik öğelerle süslü, ahlaki bir yargı taşıyan, gerçek bir başyapıt. Anlaşılması gerçekten çok güç ama gerçek sinema severlerin beğeneceğini umduğum arşivlik bir film. Ulaşabilen izlesin derim...

ilginç bir film, sıradanın izleyeceği türden değil.. düşünülmesi gereken üzerinde, kısacası zor bir film.. 6/10

şu ana kadar hayatımda izlediğim en garip en ilginç en enteresan filmi filimde neredeyse diyalog yok ama bu demek değildir kötü filim bence beyin yakan düşündüren vede çok ilginç gelen bir filim.ben beğendim ama herkes sevemez bu filmi 10 üz. 7.2

Bu ne garip bir film, bu ne garip bir senaryo bu ne garip ir oyuncluk kara film dedikleri bu olsa gerek:) bence pisikoloji bakımından çok zor bi film aslında sonunda güzel bi süprizle zenginleştirilebilirdi 10/8 lik bir film izlenmesi çok şey ifade etmez ama izlenmemesi çok şey ifade eder