Styx eleştirileri

“Styx”; senaryosunu da, Ika Künzel ile birlikte yazan Wolfgang Fischer’in yönetmen koltuğunda oturduğu mülteci konulu bir drama…

Prömiyeri, 16 Şubat 2018’de Berlin Uluslararası Film Festivalinin Panorama bölümünde yapılan ve 13 Eylül 2018 tarihinde Almanya’da vizyona giren filmin, hâlihazırda IMDB, Rotten Tomatoes ve Metacritic gibi mecralarda ciddiye alınacak miktarda oydan oluşan bir izleyici ve yorumcu puanı ortalaması mevcut değil…

O nedenle biz de, Almanya - Avusturya ortak yapımı bu filmi, her zamanki gibi önceliği oyuncu kadrosuna vermek suretiyle bizzat kendimiz mercek altına alarak incelemeye ardından da puanlamaya çalışacağız…

Ancak, artık neredeyse yorumlarımızda geleneksel bir özellik halini aldığı üzere ayrıntılı incelemeye geçmeden önce yine bu filme ilişkin ilk tespitimizi, sonrasında da naçizane ilk önerimizi paylaşalım istiyoruz…

Bu bağlamda da işe, karşımızdakinin; (daha sonra detaylı bir biçimde değineceğimiz) hikâyesi dışında neredeyse her şeyi ile kusursuza yakın bir film olduğunu söyleyerek başlayabiliriz…

Ki gördüğümüz kadarıyla, yurt dışında var olan yorumların çoğunda da, (bizim hikâyesine koyduğumuz rezerv hariç) yaygın anlayış bu…

Zira gerek başrol karakteri Susanne Wolff’un ve gerekse de yönetmen Wolfgang Fischer ile teknik ekibinin, eldeki kısıtlı olanakları optimum bir biçimde değerlendirdikleri çok net bir biçimde görünüyor filmde…

Dediğimiz gibi, bu konularda, yani Susanne Wolff’un performansı ve teknik ayrıntılara ilişkin herhangi bir tartışma söz konusu değil…

Biz dâhil hemen herkes tam bir mutabakat içinde gibi…

Bizim farklı düşündüğümüz ve ayrı düştüğümüz nokta ise, en başta da belirttiğimiz gibi filmin hikâyesi ve bu hikâye üzerinden verilmeye çalışılan mesaj…

Bunun içinde isterseniz işe öncelikle, filme adını veren bu “Styx”in ne demek olduğunu anlayarak (ve anlamanın ilk adımı da soru sormak olduğu için ilk sorumuzu sorarak) başlayalım…

Evet, nedir veya ne demektir bu “Styx”?

Hemen söyleyelim…

O, antik Yunan mitolojisine göre canlılar dünyası ile ölüler dünyası sınırında yer alan bir nehrin adıdır…

Yani, bir anlamda yaşamla ölüm arasındaki sıfır noktasıdır…

Elbette, hikâyeye ve hikâyede verilen mesaja ilişkin itirazımızı ortaya koymak için bu bilgi tek başına yeterli değil…

Örneğin, bunun için filmin menşe ülkelerinin en önemli (ve de en “can alıcı”) ihracat kalemlerini de biliyor olmamız gerekiyor…

Neden mi?

Tabii ki de hikâyedeki, olan bitenin sorumlusu uzaylılarmış gibi davranan utanmaz beyaz adamın ikiyüzlülüğünü ve timsah gözyaşlarını açığa çıkartmak için…

Nasıl mı?

“Halka yalan söylemek suçtur” temel prensibi çerçevesinde, dünyanın en büyük silah üreticilerinden Almanya’nın, ABD, İngiltere ve Fransa ile birlikte Afrika ve Orta Doğu’daki iç savaşlarda aktif olarak oynadığı rolü ortaya koyarak…

Çünkü filmde anlatılan sözüm ona “duygusal” hikâyeye göre; yurtlarından mülteci olarak kaçmak zorunda bırakılan ve batıda sığınacak bir tek ülke dahi bulamayan bu insanları (o veya bu şekilde) öldüren temel neden, kendi siyasi ve ekonomik çıkarları için o ülkelerdeki iç savaşları kışkırtarak destekleyen batılı emperyalistler değil de, büyük bir aymazlık içinde, olan bitene seyirci kalan sahil güvenlik personeliymiş gibi farklı bir algı yaratılmaya çalışılmış…

Nihayetinde bu tarz bir okuma da bize:

Bu filmde, ”Yersen papaz eriği” formatında, “kurnazca” kurgulanarak paketlenmiş bir işin dışında, çok da “hümanist” ve “mistik” anlamlar arama yahut üretme tuzağına düşmememiz gerektiğini söylüyor…

Sonuç olarak, normal koşullarda 3 verecekken, insanları ciddi bir biçimde yanıltarak yanlış yönlendiren hikâyesi nedeniyle 1,5 puan birden kırarak kendi değerlendirme sistemimiz içinde 1,5 verdiğimiz bu talihsiz film için, yalan yanlış şeyler anlatıyor ama yine de siz bilirsiniz diyerek yorumumuzu noktalıyoruz…