Elveda eleştirileri

“The Farewell”, senaryosunu da kısmen kendi yaşadıklarından esinlenerek yazdığı “What You Don't Know” isimli haftalık yayın yapan “This American Life” da yayınlanan kısa radyo hikâyesinden uyarlayarak kaleme alan Lulu Wang’ın yönetmen koltuğunda oturduğu sevimli bir drama…

Prömiyeri, 25 Ocak 2019’da Sundance Film Festivalinde yapılan ve 12 Temmuz 2019 tarihindeki sınırlı salon gösterimi ile Amerika’da vizyona giren filmin, 7.6/10 (52.137 oy) ve 4.3/5 (1.000 üzeri oy) olan IMDB ve Rotten Tomatoes izleyici puanı ortalamalarıyla 8.5/10 (340 yorum) ve 89/10 (47 yorum) olan Rotten Tomatoes ve “Mutlaka İzlenmeli” etiketine de sahip olan Metacritic yorum ortalamaları, her ne kadar oylamaya katılan (izleyici)sayıları yeterince yüksek olmasa da, nitelikli bir filmle karşı karşıya olduğumuzu söylüyor gibi…

Ama biz yine de Billi karakterindeki performansı ile bütün eleştirmenlerden geçer not alan Awkwafina’nın ilk başrol oyunculuğu deneyimi olan bu filmi, her zamanki gibi önceliği oyuncu kadrosuna vermek suretiyle bizzat kendimiz mercek altına alarak incelemeye ardından da puanlamaya çalışacağız…

Bunun içinde, 3 milyon dolar gibi oldukça sınırlı bir bütçeyle çekilerek 22,5 milyon dolarlık bir hasılat rakamına ulaşmış olan filme ilişkin ilk tespitimizi, sonrasında da naçizane ilk önerimizi paylaşalım istiyoruz…

Bu bağlamda da işe; eğer bugün de canınız, Çin ve Amerika gibi önemli iki örnek üzerinden “doğu” ve “batı” kültürlerinin karşılaştırmalı analizinin yapıldığı çok renkli bir film izlemek istiyorsa karşımızdakinin, tam da size göre bir film olduğunu söyleyerek başlayabiliriz…

Sinema endüstrisini, Hollywood ve bağımsız Amerikan stüdyolarının çektiği filmler domine ettiği için artık neredeyse dünyanın en ücra köşesinde dahi Amerikan yaşam tarzını bilmeyen kalmadı…

O yüzden de bu temel varsayımdan hareketle, yeri geldiğinde yapılan bazı küçük hatırlatmalar dışında Amerikan kültürüne dair bilgilere pek girilmemiş ve oldukça doğru bir biçimde kameralar (çekimleri 24 gün süren) Çin’ e doğrultulmuş…

Lulu Wang’ın, filmin en başında yaptığı, "Based On An Actual Lie" açıklaması ile “Gerçek Bir Yalan Üzerine” kurgulandığını belirttiği filmde, dünyanın doğusundaki dini ritueller, geleneksel aile yapısı ve farklı yeme içme alışkanlıkları, hızlı bir değişim içinde olan Çin’den kent (Changchun) manzaraları eşliğinde sunulmuş…

Bütün bunlar yapılırken de (doğduğu günden bu yana Çin’de yaşayan) büyük anne ile (yaşamlarına 25 yıldır Amerika’da devam etmekte olan Çin doğumlu) anne – baba ve torunlardan oluşan üç nesillik "geniş" bir ailenin bütün fertleri bir araya getirilerek, “Başlasın artık cümbüş” denilmiş…

Benzer manzaralarla dolu olan aile hikâyelerine İtalyan sinemasından aşina olduğumuz filmde, Çin’in geçirdiği değişimin insanlar üzerinde neden olduğu “yabancılaşma” duygusu da müthiş bir görsellikle vurgulanmış…

Öyle ki, hem büyük anne Nai Nai ve hem de torun Billi’nin şaşkın ve biraz da üzgün bakışlarında, her yerinden kırk katlı beton bloklar fışkıran Changchun’un, artık 25 yıl öncesinin anılarıyla dolu olan kendi Changchun’ları olmadığı gerçeğini açıkça okuyabiliyorsunuz…

Filmin görüntü yönetmeni Anna Franquesa Solano, 31 Ocak 2019 tarihinde Filmmaker’da yayınlanan söyleşisinde, film için referanslarının arasında “Still Walking” (2008) ve “Force Majeure” (2014) gibi filmlerin bulunmasının yanı sıra ana esin kaynağının çekimlere başlanmadan önce Lulu’nun (Wang) Changchun’daki ailesinin evinde geçirdiği zaman olduğunu söylemiş…

Yukarıda, Billi karakterindeki Awkwafina’nın sıra dışı bulduğumuz performansına kısaca da olsa değinmiştik… Burada ek olarak, büyük anne Nai Nai’yi oynayan Zhao Shuzhen ile Billi’nin babası Haiyan rolündeki Tzi Ma’yı da gözden kaçırmayın diyeceğiz…

Belki, yine klasik bir laf olacak ama diğer yorumlarımızda olduğu gibi “spoiler vermeden” yazılmayanları yazmaya, anlatılmayanları anlatmaya, söylenilemeyenleri söylemeye çalıştığımız bu satırlar filme ilişkin ilk tespitimiz olsun…

İlk önerimize gelince:

O hakkımızı da bu kez; adam gibi bir film çekmek yerine işi gücü sürekli bahane üreterek kendilerini sabote eden dış güçleri suçlamak olan yerli ve milli sinemacılarımıza, “Biliyoruz umurunuzda bile olmayacak fakat biz yine de Netflix, Amazon Studios ve Fox Searchlight’ı da peşinden koşturan ve nihayetinde global dağıtım ihalesi 7 milyon dolara A24’de kalan 3 milyon dolar bütçeli bu film, size sağlam bir kapak olsun” diye seslenerek kullanmak istiyoruz…

Sonuç olarak, kendi değerlendirme sistemimiz içinde puan olarak 3,5 verdiğimiz bu filmi için önerimiz de yapılacak olumsuz yorum ve verilecek düşük puanları dikkate almadan “mutlaka bir şans vererek izleyin" şeklinde olacak…

Keyifli seyirler

Göçmen olmakla ilgili bir film. Ana karakter arada kalmış, ne tam olarak Çinli ne de Amerikalı. Bizim gurbetçilerin durumunu hatırlattı bana. Almanyaya gidince yabancılar, buraya geliyorlar burada da yabancılar.

Çin asıllı Amerikalı yönetmen ve senarist Lulu Wang'ın kendi yaşadıklarından esinlenerek yazdığı ve yönettiği kalbe dokunan bir film. Wang, Doğu ve batı kültürü arasındaki farkı, hayatın neşesini ve hüznünü, mizah ve komedi arasındaki uçları çok iyi harmanlayarak bir denge kurmuş ve güzel bir aile hikayesini anlatmış. Yeterince ödül alamamış olsa da izlenmesi gereken bir film.