Europa Europa eleştirileri

Savaş, ölüm, din, kominizim, ırk ayrımı arasında bir yerden bir yere savrulan ne olursa olsun nasıl olursa olsun hayatta kalmaya çalışan bir gencin traji komik öyküsünü sürükleyici ve etkileyici şekilde beyaz perdeye yansıtıyor yönetmen, özellikle ilk 1 saat nerdeyse mükemmel ondan sonra bazı tempo sorunları, bazı klişeler, bazı abartılar eşliğinde pekte etkileyici olmayan bir sonla bitiyor film.Özellikle son konuşma beni tatmin etmedi hatta o kadar adil ve dürüstseniz neden Filistini ayak oyunlarıyla alıp 50 senedir ırkçılık yapıyorsunuz diye düşünmeden edemiyor insan.Film güzel ama hitlerin yaptıklarını katlarca fazlasını uzun zamandır müslümanlara yapmaları dramalarını tarafsız seğretmeyi biraz zorlaştırıyor. 10/8

Az önce izledim.Daha önce izlemediğime pişman oldum.İkinci Dünya Savaşı sırasında canını kurtarmak içim dini kimliğini gizleyerek Nazi gençliği arasına karışan yahudi gencinin dokunaklı ve etkiliyeci hikayesi harika bir anlatımla sunulmuş.Her sinemasevere önerebileceğim başarılı bir dönem draması.

“Europa Europa / Hitlerjunge Salomon”, senaryosunu da, Solomon Perel’in “Ich war Hitlerjunge Salomon / I Was Hitler Youth Salomon” (1989) isimli otobiyografisinden uyarlayarak yazan Agnieszka Holland’ın yönetmen koltuğunda oturduğu bir drama…

14 Kasım 1990 tarihinde Fransa’da vizyona giren filmin, 7.6/10 (15.312 oy) ve 4.2/5 (5.000 üzeri oy) olan IMDB ve Rotten Tomatoes izleyici puanı ortalamalarıyla 7.7/10 (19 yorum) ve 75/10 (12 yorum) olan Rotten Tomatoes ve Metacritic yorum ortalamaları, oylamaya katılan sayıları yetersiz olduğu için doğru fikir vermekten oldukça uzak…

O nedenle bizde, Almanya, Fransa ve Polonya ortak yapımı olan bu filmi, 1080p formatında pırıl pırıl bir kopyasını da temin etmiş olmanın verdiği heyecanla, her zamanki gibi önceliği oyuncu kadrosuna vermek suretiyle bizzat kendimiz mercek altına alarak inceleyecek ardından da puanlamaya çalışacağız…

Bunun için de; Solomon Perel’in penceresinden, 1930’lu yıllarda Nazi Almanya’sındaki Yahudi düşmanlığının derinleşerek yayıldığı günlerden başlayarak, kronolojik olarak sırasıyla Polonya, Sovyetler Birliği, Nazi işgali altındaki Sovyet toprakları, (ve yeniden ilk başlangıç noktası olan) Nazi Almanya’sında yaşananlar ile devam eden ve 1945 yılında Sovyet Kızıl Ordusunun Berlin’e girişi ile sonuçlanan dramatik bir dönem öyküsünün anlatıldığı filmin ayrıntılı incelemesine geçmeden önce filme ilişkin ilk tespitimizi, sonrasında da naçizane ilk önerimizi paylaşalım istiyoruz…

Bu bağlamda da işe; karşımızdakinin, faşizm denilen ideolojinin ve o ideolojiye tapınan kitlelerin düşünsel sefaletini bütün çıplaklığı ile gözler önüne seren ve bunu yaparken de Agnieszka Holland’ın, ironiyle süslenen “dark comedy / kara mizah”ın dibine vurmaktan hiç çekinmediği bir film olduğunu söyleyerek başlayabiliriz…

Ki bizce, (filmden vereceğimiz spoiler içermeyen tek ama çok önemli bir örnek olarak) Nazilerin, aslen sünnetli bir Yahudi olan “Sally”den kafatasçı Nazi ırk kriterlerine göre Aryan bir Hitler Genci “Jupp” u çıkartmaları da başka türlü açıklanamazdı…

Elbette, doğası gereği hiçbir dönem ve coğrafyada düşünsel derinlikten nasiplenemeyen faşizme dair filmde insanı gülümseten tek kara mizah örneği bu değil…

Daha pek çok şey var anlatılan…

Fakat filmi henüz izlememiş olanların ağızlarının tadını kaçırmak istemediğimiz için filmin hikâyesine çok da fazla girmek istemiyoruz…

Ancak, hikâyeye dair bu faslı kapatmadan “Europa Europa” nın kesinlikle ağıt yakılan klasik bir Yahudi soykırımı filmi olmadığı gibi Yahudilik propagandası yapmak amacıyla çekilmiş bir film olmadığının altını da çizmemiz gerekiyor…

Başta Almanların kendileri olmak üzere bütün dünyanın bir soykırım olarak kabul ettiği bu ve buna benzer yaşanmış gerçek olayları sinema diliyle anlatarak nasıl Yahudilik propagandası yapılabilir ve bir antisemitik dışında kim bunu böyle de algılayabilir ki zaten…

Eğer bu filmde illa da bir propaganda unsuru aranıyorsa onun da, Hitler’i ve Nazileri önce Stalingrad’da sonrada Berlin’de bozguna uğratarak tarih sahnesinden silen Sovyet Kızıl Ordularının komutanı Stalin’i Hitler’e benzetmeye çalışarak yapılan kara propaganda olduğunu söyleyebiliriz, o kadar…

Şimdi birazda Holland’ın, bilinçli bir biçimde ya da hiç farkında olmadan bize anımsattığı üç usta ve iki filme değinmek istiyoruz:

• Her şeyden önce karikatürize edilmiş bazı tiplemelerde ve müziklerin seçiminde büyük usta Federico Fellini’den bolca esintiler gördük…

Gerçi bu filmin müziklerini yapan Zbigniew Preisner, Holland’ın yakın dostlarından Krzysztof Kieslowski’nin filmlerinin de müziklerini yapan tanınmış bir isim fakat artık her nedense Fellini etkisini hissetmekten de alı koyamadık kendimizi…

• “Europa Europa” nın aklımıza düşürdüğü bir diğer film, Elem Klimov’un “Idi i smotri / Come and See” si (1985) oldu…

• Yalnız Sally’nin, Yüzbaşı von Lereneau tarafından Almanya’daki Hitler Gençliği okuluna gönderildiği trende, biraz irice bir kadınla yaşadığı bir sahne hiç tereddütsüz, vakti zamanında vizyona girdiği yıl bugün aramızda olmayan dostlarımızdan biriyle sinema salonunda birlikte izlediğimiz Volker Schlöndorff’un “Die Blechtrommel / The Tin Drum” (1979) isimli filmini anımsattı bize…

Ki bu dostumuz, Günter Grass’ın o harika romanını Almanca aslından, birlikte eğitim gördüğümüz üniversitenin oditoryumunda İngilizce ders anlatılırken okuyabilen ve sınavlarda yüksek puanlar alabilen bir Türk sınıf arkadaşımızdı…

Belki, yine klasik bir laf olacak ama diğer yorumlarımızda da olduğu gibi yazılmayanları yazmaya, anlatılmayanları anlatmaya, söylenilmeyenleri söylemeye çalıştığımız bu satırlar finalinde gerçek Solomon Perel’in de rol aldığı filme ilişkin ilk tespitimiz olsun…

İlk önerimize gelince:

O hakkımızı da bu kez; “Korczak” (1990) filmi için yazdıklarımızı kısmen de olsa tekrarlamış olmak pahasına, Polonya sinemasının klasiklerine göz atmayı ve ardından da arşivlemeyi planlayan genç sinemasever dostlara, “Andrzej Wajda, Krzysztof Kieślowski ve Agnieszka Holland gibi sinemacıların filmlerinin yorum ve puanlarını IMDB vs. gibi mecralarda araştırarak boşu boşuna zaman kaybetmek yerine, onların filmlerini bir an önce temin edip izlemeye başlamalısınız” diye seslenerek kullanmak istiyoruz…

Sonuç olarak, kendi değerlendirme sistemimiz içinde puan olarak 3,5 verdiğimiz bu Holland klasiği için önerimiz de, eğer halen izlemediyseniz olumsuz yorum ve puanlara aldırmadan “bir şans da siz verin” şeklinde olacak…

Keyifli seyirler

olaylar sanırım 15 yaşındaki gencin gözlerinden aktarılmış haliyle fantastik görüntülerede sahip açıkcası yahudi soykırımını anlatmaktan çok nazilerin yahudi düşmanlığını ön plana çıkarmış herkesin beğenemeyeceği bir film ama tavsiye edilir yinede zamanının hoş filmlerinden :)7/10

Otobiyografik filmler tercihimdir. Film diğer Nazi filmlerimden farklı oluşu dikkatleri üzerine çekiyor. Yahudi çocuğun Nazileri parmağında oynaması filme heyecan katmış. Filmin gerek akıcılığı ve merak uyandırması, gerek konu itibariyle 10 mumara bir Nazi Yahudi filmi. Şimdiye kadar izlediklerimin en iyisi diyebilirim.

Bir gencin nazi zulmüne karşı hayatını koruma mücadelesi.Dönemi çok iyi anlatan bir film. 10/8