Denis Villeneuve imzalı, yılın en çok beklenen filmi Dune Çöl Gezegeni geçtiğimiz cuma günü vizyondaki yerini aldı ve hemen ardından HBO Max'te ev sinemasına da açıldı. Zira Warner Bros. ve HBO Max anlaşmasına göre, WB’un 2021 yılındaki tüm filmleri vizyonla aynı gün HBO Max’te de ek ücret olmadan yayına çıkabiliyor.
Film geçtiğimiz hafta sonu Amerika'da 1.9 milyon hane tarafından HBO Max üzerinden izlendi. Filmin ilk hafta sonu gişesi ise Amerika'da 40 milyon hasılat getirdi. Pandemi koşullarının devam etmesi göz önüne alındığında bu rakamlar başarılı görülse de, son dönem diğer filmlerin hasılatı göz önüne alındığında beklentinin biraz altında kaldı. Ülkemizde ise 400 salonda gösterime giren Dune ilk üç gününde 102.318 izleyici sayısı ile 2.813.004 ₺ hasılat yaptı.
HBO Max henüz ülkemizde hizmet vermiyor ancak tahmin edersiniz ki, filmin dijitalde gösterilmesi demek, aynı anda korsana da düşmesi demek. Bu durum ise pandemi başından beri yükselişte olan ev sinemasına yeni bir tartışma getirdi. Zira filmi HBO Max üzerinden izleyen bazı izleyicilerin attığı tweetler, bazı filmlerin ev sinemasında izlenmemesi gerektiğinin kanıtı gibiydi. Zira bazı izleyiciler filmi uzun bulup sıkılıp kapatmışlar, bazıları dizi gibi üçe bölüp ayrı zamanlarda izlemişler ve bazıları da filmin abartılacak bir yanı olmadığını söyleyerek filmi yere göğe koyamayanları kızdırmışlar. Bunun üzerine hararetlenen tartışmada; kimileri 165 milyon dolar bütçeli, IMAX olarak gösterilen bir filmin mutlaka sinemada izlenmesi gerektiğini savunurken, kimileri de "bir film iyiyse, nerede nasıl izlerseniz izleyin iyidir" savını ortaya attı.
Peki bir filmi izlemenin en iyi yolu nedir? Ya da böyle bir yol var mıdır? Ev sineması gişe sinemasının sonunu getirdi mi? Bu soruları sinema yazarlarına sorduk.
Duygu Kocabaylıoğlu Arazlı (Sinema Yazarı) :
Bilimkurgu tutkunlarının başucu kitaplarından DUNE’u yeniden bir seri olarak ele alarak açılışı yapan Dune: Çöl Gezegeni, sonbahar aylarında dünya çapında vizyona giren Ölmek İçin Zaman Yok, Venom 2 ve Son Düello gibi yapımlarla beraber ağır kan kaybeden sinema salonlarına hem globalde hem de yerelde cansuyu oluyor. Zira pandemi nedeniyle son 1,5 yıldır tarihinin en ağır darbesini yiyen salonların iyi çekilmiş, güçlü hikayelere her zamankinden çok ihtiyacı var. Gişe hasılatı açısından baktığımızda da anlaşılan o ki seyircinin de bu hikayelere ve sinema salonlarına ihtiyacı var çünkü Dune serisinin ilk filmi ilk haftasında (global rakamlarda) bütçesini çoktan kurtarıp üzerine de çıkmış görünüyor. IMAX ya da IMAX 3D teknolojisinin görsel gücünü kullanmak elbette etkili; öte yandan iyi hikaye anlatıcılığının seyirciyi sinema salonlarına yeniden döndürebileceğinin göstergesi bu filmlere gösterilen ilgide saklı. Zira ev sinemasının sunduğu film, dizi ve şov yelpazesinin tüketimi çok daha hızlı, çok daha bireysel ve çok daha evsel (!). Epik ve ihtişamlı bir hikayeyi evin konforunda, elinizde cep telefonunda oynayarak seyretmek ile bir sinema salonunda dev perdede tecrübe etmek arasında halen muazzam fark var. Pandemi ile birlikte seyircinin film izlerken sinema salonunu tercih etme kriterleri belki biraz daha keskinleşecektir, fakat ev sinemasının hele ki dijital platformların salonların ve gişe hitlerinin sonunu getirmesi bir hayli uzak bir ihtimal…
Murat Tolga Şen (Sinema/Televizyon Yazarı) :
Dune, bilim kurgu seyircisi için bir ödül. Büyük bütçeyi iyi yönetmene teslim eden stüdyo işlerine bayılırım. Bu film de onlardan biri. Bana göre David Lynch’in, (kendisinin de nefret ettiği) karikatüre özenen adaptasyonundan fersah fersah ötede, kitabın ruhunu verebilen bir iş. Bütçesinden daha pahalı gözüküyor olması da yine bir yönetmen başarısı. Denis Villeneuve’ün yönetmenlik gücüne, Greg Fraiser (görüntü yönetimi), Tom Brown (sanat yönetimi) ve Hans Zimmer’in (müzik) yetenekleri eklenince ortaya dizilerle, çizgi romanlarla ve başka çevre medyalarla genişleyebilecek doğru ve etkileyici bir evren tasarımı çıkmış. Dune, süper kahraman filmlerinin domine ettiği Hollywood için de makas değiştirici bir iş olabilir. Mutlaka sinemada izlenmesi gereken filmlerden...
Onur Kırşavoğlu (Sinema Yazarı) :
Öncelikle, Dune filminin kesinlikle sinemada izlenmesi gerektiğini ve şirketlerle şavaş açma pahasına, Villeneuve, Nolan gibi yönetmenlerin bu konuda hassas olduğunu belirtmek gerek. Hal böyle olunca, bu yönetmenlerin filmlerini sinema salonu deneyimine göre dizayn ettiğini tahmin etmek de güç değil. Epik ya da yüksek profilli filmlerin, görsel işitsel bir şölen potansiyeli barındıran filmlerinde muhakkak sinema izlenmesi gerekliliği aşikar. İmkan olsa her film salonda izlenmeli, orası ayrı bir konu. Bunun yanında, ev sineması şartlarının günümüzde çok iyi hale gelmesi ve dijital platformların artmasıyla ev konforunda film izlemenin de cezbedici olduğunu söylemek gerek. Burada soru şu; Platformlar, sinema salonlarını ve blockbuster/epik filmlerin geleceğini etkiler mi? Cevabım şu olur; Sinema asla ölmez, sosyal bir aktivite olan salonda film izleme bitmez ve gelinen ekonomik şartlarda en ucuz lükse dönüşerek gücünü bile artırabilir. Elbette, pandemi etkisiyle seyirci sayısı epey düştü ve platformlar bunu iyi değerlendirdi ama Dune gibi birkaç film ve ülkemiz için çok sevilen birkaç sinemacının/komedyen filmi seyirciyi geri getirecektir. Daha uzun vadede, seyirci sayısında bir kayıp olsa bile, sinema salonları ve beyaz perde için çekilen "büyük" filmler varlığını sürdürmeye devam edecektir. Velhasıl, Dune filmini kesinlikle sinemada deneyimleyin. Sinema dışında, kendinize de iyilik yapmış olursunuz.
Gizem Ertürk (Sinema Yazarı) :
Açıkçası pandemi sonrası değişen günlük alışkanlıklarımızla birlikte sinema salonlarının tamamen sonunun geleceği fikrine üzülerek de olsa kendimi alıştırmaya çalışmıştım. Çünkü her cuma yeni filmlerden birine mutlaka giden, festivallleri, basın gösterimlerini takip eden birisi olarak, kişisel olarak bu alışkanlıklarımın değiştiğini gördüm. Evde film izleme konforunu, hem ücret hem de güvenlik sebebiyle tercih etmeye başladım. Ancak Dune filmini sinemada seyredince tüm fikirlerim değişti. Teknolojinin sinema için ne kadar cazip olduğunu, hatta sinema salonlarının geleceği için kurtuluş olabileceğini yeniden gördüm. Çünkü ne olursa olsun o standartı ev sinemasında yakalamamız hala mümkün değil. Klasik dramalar için durum umutsuz görünse de blockbusterlar için hala bir şans var. Dune'u ev sinemasında izleseydim aynı hazzı alır mıydım emin değilim. IMAX sinema salonlarının geleceği için büyük bir umut gibi görünüyor. Ancak bu durumda bağımsız yapımlar, gelecekte hiç vizyon şansı bulamayabilir ve ev sinemasına hapsolabilir düşüncesindeyim.
Hande Kara (Beyazperde Genel Yayın Yönetmeni) :
Bazı filmlerin sinemada izlenmesi gerektiği gerçeği bence hiç değişmeyecek. Teknoloji ne kadar ilerlerse ilerlesin, evlerimizde ne kadar rahat film izlersek izleyelim, sinemada filmin izlemenin büyüsü bambaşka. Evet dijital platformların artışıyla hayatımıza iyice sirayet eden ev sineması, her zaman cazip bir seçenek ancak evde film izlemenin dikkat dağıtan tarafını göz önüne aldığımızda, bazı filmlere hakettikleri konsantrasyonu veremiyoruz. Bu durumu sadece filmin bütçesi ile değerlendirmiyorum, sinemada izlenmesi gereken birçok bağımsız film ile de karşılaşıyoruz çünkü. Elimden geldiğince salonlarda olmaya devam edeceğim.